De taal van populaire cultuur: Het Sino-Maleise literaire erfgoed gedigitaliseerd
Het KITLV herbergt een unieke collectie van Sino-Maleise literatuur, bestaande uit ongeveer 1500 boeken uitgegeven tussen 1880 en de jaren ‘60 van de vorige eeuw. Het merendeel van de collectie is gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze Project. Tot nu toe heeft dit geresulteerd in een corpus van 4080 hoogwaardige pdf’s met tekstherkenning. Deze waardevolle collectie van primaire bronnen over het laatmoderne Zuidoost-Azië is grotendeels gepubliceerd door de aanzienlijke bevolkingsgroep van peranakan of gelokaliseerde Chinezen.
De peranakan-gemeenschap onderhield verbindingen met Chinese groepen in China en elders, maar fungeerde tevens als een middellaag tussen de Europeanen en de inheemse bevolking binnen de koloniale hiërarchie van Nederlands-Indië. De generaties geboren en getogen in Java, Sumatra en verscheidene andere eilanden zochten doorgaans geletterdheid in de Maleise taal, een ontwikkeling die versneld werd door de introductie van de drukpers. Als gevolg hiervan ontstond een nieuwe, hybride literaire cultuur, die niet alleen bestond uit kranten, maar ook uit poëzie, proza, handboeken en eigentijdse vertellingen. Deze traditie beschikt over een unieke mix van Chinese, Maleise en Europese elementen. In tegenstelling tot de klassiek-Maleise hofliteratuur hebben Sino-Maleise teksten vaak betrekking op alledaagse onderwerpen, geschreven in duidelijk, realistisch proza. Deze schrijfstijl werd in het algemeen aangeduid als ‘laagmaleisch’ (Melajoe rendah), hoewel dit label vaak impressionistisch werd (en wordt!) toegepast en geenszins gebaseerd is op taalkundige typologie. Deze enigszins neerbuigende benaming is een verwijzing naar de geringe belangstelling die de auteurs hadden voor de literaire conventies van de Maleise hofliteratuur. De Sino-Maleise schriftelijke traditie is grotendeels verdwenen onder Soeharto’s Nieuwe Orde en wordt thans zelden beschouwd als literair erfgoed.
Het is ons primaire doel om de beschikbaarheid en doorzoekbaarheid van de Sino-Maleise collectie te verbeteren. Te dien einde wordt gespecialiseerde software toegepast en werken we samen met collega’s die zich bezighouden met vergelijkbare soorten van e-onderzoek, onder wie de deelnemers van het Elite Network Shifts during regime change-project. De ontwikkeling van een infrastructuur waarin dit materiaal gemakkelijker kan worden geraadpleegd vormt een belangrijke eerste stap om wetenschappers van verschillende disciplinaire achtergronden te kunnen laten profiteren van de inzichten, kennis en perspectieven die de Sino-Maleise literatuur bevat. Onze onderzoeksinteressen zijn tweeledig. Ten eerste willen we een dieper inzicht krijgen in de eigenzinnige Maleise variëteit gebruikt in deze literatuur, haar chronologische ontwikkeling en mogelijke invloed op de standaardisatie van de (Indonesische) Maleis. Ten tweede hopen we via deze ongeëvenaarde collectie van niet-Nederlandstalig bronmateriaal nieuwe ideeën op te doen met betrekking tot populaire cultuur in Nederlands-Indië – in het bijzonder omtrent interetnisch contact, culturele adaptaties en de introductie van nieuwe concepten.
PROJECTEN
Klik hier om terug te gaan naar de volledige lijst van onderzoeksprojecten die momenteel worden uitgevoerd aan het KITLV/Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies en in samenwerking met andere departementen en instituten.
Gerelateerde onderzoekers