Onderzoek naar het koloniale en slavernijverleden van Den Haag

Burgemeester en wethouders van Den Haag hebben, in vervolg op een besluit van de gemeenteraad, het KITLV opdracht gegeven een onderzoek uit te voeren naar het koloniale en slavernijverleden van de stad. Het onderzoek is najaar 2021 van start gegaan en zal eind 2022 resulteren in een omvangrijke, rijk geïllustreerde bundel onder redactie van Esther Captain, Gert Oostindie en Valika Smeulders. Aansluitend op dit onderzoek zal tevens een podcast worden gemaakt en zal met culturele en educatieve instellingen in de stad worden samengewerkt om de resultaten verder te verspreiden en ook ruimte te geven aan nieuwe reflecties op het thema.

Ook waar het gaat om het koloniale en slavernijverleden heeft Den Haag een unieke geschiedenis. In economische zin was de stad zelf minder sterk verbonden met de koloniën en slavernij dan Amsterdam of Rotterdam, maar als zetel van de regering en het hof was de stad historisch juist sterk betrokken en dus ook medeverantwoordelijk. De hedendaagse rol van Den Haag als ‘stad van recht en vrede’ ligt in het verlengde van die nationale en internationale functie, maar staat tegelijkertijd op gespannen voet met de koloniale geschiedenis. Dit alles is één uniek element in een mogelijke geschiedschrijving van Den Haag. Daarnaast hebben de koloniale geschiedenis en de dekolonisatie directe sporen in de stad achtergelaten, in de stedelijke bevolking, maar ook in architectuur, monumenten en collecties. Deze en andere aspecten komen in de bundel aan de orde. Een voorlopige inhoudsopgave vindt u hierboven onder tabblad ‘Publicatie’.

Afbeelding:
‘Cupido en Sideron’, fragment van het schilderij van Hendrik Pothoven (1781), bron: Haags Historisch Museum (links).
‘De Indische Tantes’, kunstenaar Loek Bos, Frederik Hendrikplein, fotograaf Pascal Korving, bron: Haags Gemeentearchief (midden).
‘Hindoestaans monument’, beeldhouwster Helen Ferdinand, Hobbemaplein, fotograaf Raymond Schütz (rechts).

Het koloniale en slavernijverleden van Hofstad Den Haag

Esther Captain, Gert Oostindie & Valika Smeulders (red.) Amsterdam: Boom, 2022.

Hoofdstukken

Inleiding – Esther Captain, Gert Oostindie & Valika Smeulders
De koloniale en postkoloniale geschiedenis van Den Haag in vogelvlucht – Gert Oostindie
‘… vermaand en ernstig bestraft over hunnen onchristelijk gedrag’. Leven als koloniale bediende in Den Haag – Valika Smeulders
Haagse elites en koloniale belangen – Marie Christine van der Sman
Den Haag: de koloniale handelsgeest en de bestuurlijke mentaliteit, 1600 – 1940 – Raymond Schütz & Joëlle Glerum
Burgers over het koloniale beleid. Haagse pressiegroepen, 1840-1870 – Maartje Janse
Het huis van Oranje-Nassau, Den Haag en de koloniale geschiedenis– Gert Oostindie
Haagse bedrijven in koloniale zaken – Gerhard de Kok & Henk den Heijer
In opstand tegen de kolonisator. Antikoloniaal activisme in Den Haag in het interbellum, 1913-1939 – Sander van der Horst
‘… sterk oververtegenwoordigd’. Antilliaans-, Indonesisch- en Surinaams-Nederlandse verzetsstrijders in de Tweede Wereldoorlog – Esther Captain & Valika Smeulders
De roots van Haagse Hindostanen en Javanen – Chan Choenni
‘Overzeesch gewest van Indië’. Koloniale connecties in architectuur en stedenbouw van modern Den Haag – Freek Schmidt & Miel Groten
Sporen en getuigen van een onsterfelijk verleden– Marie Christine van der Sman
Prins Willem-Alexanderhof, schatkamer gruwelkabinet – Martin Bossenbroek
‘Een plek ter Acclimatatie’. De koloniën en het Haagse culturele leven– Marlies van der Riet
Sporen in de stad: Mauritshuis – Martine Gosselink & Erik Odegaard
Vijftien jaar ervaring in het omgaan met koloniaal erfgoed in de stad. Het Haags Historisch Museum: een lerend proces– Kiran Sukul
‘Vrijheid en vrede zijn aan elkaar verwant’. De eerste Nederlandse vredesbewegingen en de koloniën – Marlies van der Riet